پلاستیک و نایلون هر دو جزو مواد پلیمری هستند که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. تفاوت نایلون و پلاستیک این است که از جنس‌های مختلف پلیمری تولید شده‌اند و ویژگی‌ها، ساختارها و کاربردهای متفاوتی دارند. پلاستیک‌ها می‌توانند انعطاف‌پذیر یا سخت باشند و از منابع مختلفی تولید شوند، در حالی که نایلون از زیرگروهی خاصی از پلیمرها به نام پلی‌آمیدها ساخته می‌شود و برای کاربردهایی مانند پوشاک و بسته‌بندی‌های مقاوم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت پلاستیک و نایلون در روش تولید و ساختار
تفاوت پلاستیک و نایلون در روش تولید و ساختارشان بیشتر از نظر شیمیایی و فرآیند ساخت است.
1- روش تولید و ساختار پلاستیک
پلاستیک‌ها از مواد پلیمری تولید می‌شوند که می‌توانند از منابع مختلفی مانند نفت، گاز طبیعی یا مواد گیاهی به‌دست آید. فرآیند تولید پلاستیک معمولا شامل گرم‌کردن و ذوب کردن مواد اولیه پلیمری، سپس فرآیند فشاردهی و شکل‌دهی به مواد ذوبی در قالب‌ها یا فرایندهای دیگر است.
این مواد پلیمری می‌توانند به‌صورت زنجیره‌های بلند یا شبکه‌های پلیمری باشند که از تکرار واحدهای مولکولی ساده‌تر به نام مونومرها تشکیل شده‌اند. پلی‌اتیلن که گاهی به آن پلاستیک نیز گفته می‌شود، به‌عنوان رایج‌ترین نوع پلاستیک شناخته می‌شود.
تولید جهانی این محصول به بیش از ۸۰ میلیون تن در سال می‌رسد و کاربرد اصلی آن در بسته‌بندی وسایل مختلف، از جمله ورق‌های پلاستیکی و جعبه‌ها است. پلاستیک‌ها اغلب دارای فرمول مولکولی (C2H4)n هستند.
2- روش تولید و ساختار نایلون
نایلون یک نوع خاص از پلیمرها است که از زیرگروهی به نام پلی‌آمیدها ساخته می‌شود. فرآیند تولید نایلون شامل اصلاح شیمیایی مواد پلیمری هکسامتیلن دی‌آمین و اسید ادیپیک است که منجر به تولید نایلون می‌شود. این فرآیند شیمیایی ممکن است شامل واکنش‌های پلیمرسازی باشد که در نهایت به تولید زنجیره‌های پلیمری نایلون منتهی خواهد شد.
ساختار نایلون معمولا شامل زنجیره‌های طولانی و متعامد از واحدهای مولکولی تکراری است که شامل گروه‌های نیتروژن‌دار است. نایلون از چهار عنصر اصلی، یعنی کربن، هیدروژن، نیتروژن و اکسیژن تشکیل شده است. این ترکیب باعث ایجاد خواص انعطاف‌پذیری و استحکام برجسته در نایلون می‌شود که به همین دلیل در تولید محصولات مختلف کاربرد دارد.
دو درجه متداول نایلون ۶ و ۶.۶ هستند که در صنایع و تولید وسایل مختلف بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. به علاوه، انواع مختلفی از نایلون مانند نایلون حباب‌دار، نایلون شیرینگ و نایلون سه لایه و پنج لایه وجود دارند. بنابراین، در حالی که پلاستیک‌ها می‌توانند از مواد مختلفی تولید شوند و فرآیند ساخت گوناگونی داشته باشند، نایلون یک نوع خاص از پلیمرها است که از یک فرآیند شیمیایی خاص برای تولید آن استفاده می‌شود.
ویژگی‌های متفاوت نایلون و پلاستیک
مورد بعدی تفاوت نایلون و پلاستیک در ویژگی‌های آن‌هاست. تفاوت‌های مهم در ویژگی‌های پلاستیک و نایلون عبارتند از:
- انعطاف‌پذیری و سختی: پلاستیک‌ها می‌توانند انعطاف‌پذیر یا سخت باشند، در حالی که نایلون معمولا سخت و مقاوم است. این ویژگی ناشی از ساختار نایلون است که آن را به یک ماده با مقاومت بالا در برابر کشش و ضربه تبدیل می‌کند.
- مقاومت در برابر حرارت: مورد بعدی تفاوت نایلون و پاستیک این است که نایلون معمولا دارای مقاومت بالا در برابر حرارت است و می‌تواند در دماهای بالا و پایین به‌خوبی عمل کند، در حالی که ویژگی‌های پلاستیک‌ها در برابر حرارت ممکن است متفاوت باشد و بسته به نوع پلاستیک متغیر است.
- مقاومت در برابر شکستن و خراشیدگی: نایلون معمولا دارای مقاومت بالا در برابر شکستن و خراشیدگی است، در حالی که ویژگی‌های پلاستیک‌ها ممکن است متفاوت باشد و بسته به نوع پلاستیک متغیر است.
به‌طور کلی، این تفاوت نایلون و پلاستیک در ویژگی‌هایشان موجب می‌شود که هرکدام از این مواد برای کاربردهای مختلف مناسب باشند.
تفاوت نایلون و پلاستیک در کاربرد
نایلون و پلاستیک تفاوت‌های کاربردی بسیاری دارند.
کاربردهای پلاستیک
- بسته‌بندی: پلاستیک به‌عنوان یک ماده بسته‌بندی بسیار رایج استفاده می‌شود. از جمله کاربردهای آن در بطری‌های آب، سطل‌ها و ظروف غذایی است.
- تولید قطعات خودرو: بسیاری از قطعات خودرو از پلاستیک ساخته می‌شوند، از جمله پنل‌های داخلی، سیستم‌های جزئی و قطعات موتور.
- وسایل الکترونیکی: پلاستیک در تولید وسایل الکترونیکی مانند تلویزیون، تلفن همراه و کامپیوترها به‌کار می‌رود.
- ابزارهای پزشکی: بسیاری از وسایل پزشکی از پلاستیک تولید می‌شوند، از جمله سوزن‌ها، لوله‌های خون‌گیری و دستکش‌های پزشکی.
کاربردهای نایلون
- ساخت فیبرهای پوشاک: نایلون به‌عنوان یک ماده بسیار محبوب برای تولید فیبرهای پوشاک مانند جوراب، لباس زیر و لباس‌های ورزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- بسته‌بندی‌های مقاوم: به دلیل مقاومت بالا در برابر خراشیدگی و شکست، نایلون در بسته‌بندی موادی مانند موادغذایی، کالاهای الکترونیکی و محصولات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- قطعات مکانیکی: نایلون برای ساخت قطعات مکانیکی در صنایعی مانند خودروسازی، هواپیماسازی و صنایع دیگر استفاده می‌شود.
- لوله‌ها و شلنگ‌ها: نایلون به دلیل مقاومت در برابر شکست و خراشیدگی، برای تولید لوله‌ها و شلنگ‌ها در صنایع مختلف مناسب است.
بنابراین، هر دو پلاستیک و نایلون در صنایع مختلف کاربردهای متنوعی دارند، اما با توجه به ویژگی‌ها و خصوصیات منحصر به فرد خود، در زمینه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اصلی‌ترین تفاوت‌های نایلون و پلاستیک
مهم‌ترین تفاوت نایلون و پلاستیک عبارتند از:
- به‌طور کلی می‌توان گفت که نایلون از لحاظ جنسی، قوی‌تر از پلاستیک است.
- مورد بعدی تفاوت نایلون و پلاستیک در این است که نایلون توسط والاس اچ. کاروترز اختراع شد و اولین بار در سال ۱۹۴۰ به‌صورت تجاری فروخته شد، در حالی که پلاستیک اختراع لئو باکلند است و اولین بار در سال ۱۸۶۲ مورد استفاده قرار گرفت.
- مقدار تولید نایلون در سال به حدود ۳۶ میلیارد تن می‌رسد که بسیار بیشتر از پلاستیک است.
- نایلون برای تولید وسایلی همچون پارچه، قطعات مختلف ماشین‌آلات صنعتی، نخ، چادر و بسیاری موارد دیگر به کار می‌رود، در حالی که پلاستیک بیشتر در ساخت وسایلی مانند بطری، کیسه، ورق و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جمع‌بندی
تفاوت نایلون و پلاستیک از بسیاری جهات کاملا بارز است. این دو ماده از لحاظ ساختار، ویژگی‌های مهم و کارایی با هم متفاوتند. جنس نایلون محکم‌تر از پلاستیک است. نایلون در نخ‌ریسی و ساخت قطعات ماشین آلات صنعتی کاربرد دارد، در حالی‌که پلاستیک بیشتر در ساخت محصولات مثل بطری و کیسه به‌کار می‌رود.
منابع
Is Nylon Plastic? 9 Sustainable Brands That Use Recycled Nylon
Is Nylon a Plastic or a Type of Rubber? Understanding the Differences